Bạn có thể đã từng nghe nói về lạc nội mạc tử cung và có thể có một sự hiểu biết mơ hồ về căn bệnh này. Tuy nhiên, rất ít phụ nữ thực sự hiểu được bản chất của tình trạng này. Thống kê cho thấy, lạc nội mạc tử ảnh hưởng đến khoảng 10% phụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới. Con số này có thể cao hơn rất nhiều do nhiều phụ nữ không được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán. Ngoài ra, sự tương đồng của các triệu chứng lạc nội mạc tử cung với các căn bệnh khác liên quan đến hệ thống sinh sản của nữ giới cũng có thể gây trở ngại cho quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh
Lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến khoảng 190 triệu phụ nữ và trẻ em gái trên toàn thế giới, ảnh hưởng không chỉ đến cuộc sống hàng ngày mà còn đến khả năng thụ thai. Đây là một căn bệnh không thể bỏ qua.
Lạc nội mạc tử cung là gì?
Lạc nội mạc tử cung là một tình trạng khi các mô lót bên trong tử cung bắt đầu hình thành và phát triển ở nơi khác ngoài tử cung, như trong buồng trứng hoặc ống dẫn trứng. Tương tự như niêm mạc tử cung, mô nội mạc tử cung nằm bên ngoài tử cung chịu tác động với các thay đổi nội tiết trong chu kỳ kinh nguyệt và gây ra chảy máu. Hiện tượng chảy máu này sau đó dẫn đến viêm, sẹo và sưng tại các vùng mô xung quanh bị ảnh hưởng.
Ai cũng có thể mắc lạc nội mạc tử cung bất kể thời điểm trong đời, bao gồm cả thanh thiếu niên. Hiện chưa có phương pháp chữa khỏi lạc nội mạc tử cung, nhưng có nhiều phương pháp điều trị giúp làm giảm tình trạng bệnh một cách lâu dài
Phân loại các mức độ của lạc nội mạc tử cung
Hiện tượng lạc nội mạc tử cung ảnh hưởng đến mỗi người theo mức độ khác nhau và các phương pháp điều trị khác nhau. Có bốn giai đoạn nghiêm trọng được sử dụng để xác định mức độ lạc nội mạc tử cung một người gặp phải dựa trên mức độ lạc chỗ của mô nội mạc. Bốn giai đoạn này bao gồm:
- Giai đoạn mới bắt đầu
- Giai đoạn nhẹ
- Giai đoạn vừa phải
- Giai đoạn nghiêm trọng
Tuy nhiên, các giai đoạn này không thể hiện một cách chính xác tác động của lạc nội mạc tử cung đến cuộc sống của bạn. Thay vào đó, chúng đánh giá sự lan rộng của mô nội mạc tử cung, tình trạng ảnh hưởng đến các cấu trúc vùng chậu khác và tắc nghẽn trong ống dẫn trứng. Điều này có nghĩa là người ở giai đoạn một có thể gặp nhiều đau đớn nhiều hơn so với người ở giai đoạn bốn của lạc nội mạc tử cung.
Cách chuẩn đoán bạn bị mắc lạc nội mạc tử cung
Nếu bạn có nghi ngờ mình có thể bị lạc nội mạc tử cung, điều quan trọng là cung cấp đầy đủ các triệu chứng của bạn cho bác sĩ chuyên khoa. Việc ghi lại các triệu chứng một cách chi tiết và theo dõi chúng trong một nhật ký có thể rất hữu ích, giúp bạn nhận biết dễ dàng khi các triệu chứng xảy ra và cung cấp thông tin hữu ích cho bác sĩ trong việc phát hiện bệnh. Dưới đây là một số triệu chứng gợi ý mắc lạc nội mạc tử cụng bạn nên chú ý:
- Đau bụng hoặc đau lưng dưới (đau vùng chậu) thường trở nên dữ dội hơn trong kỳ kinh nguyệt, đặc biệt nếu tính chất đau gây khó khăn cho việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
- Đau trong hoặc sau quan hệ tình dục, đặc biệt khi đau không giảm sau khi sử dụng chất bôi trơn
- Đau khi đi vệ sinh trong chu kỳ kinh nguyệt.
- Nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón trong kỳ kinh nguyệt.
- Có máu trong nước tiểu hoặc phân trong thời kỳ kinh nguyệt.
- Gặp khó khăn trong việc thụ thai hoặc vô sinh hiến muộn ở phụ nữ.
- Chảy máu kinh nhiều, kéo dài hoặc nặng trong kỳ kinh nguyệt.
Ngoài ra, lạc nội mạc tử cung cũng có thể ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tinh thần của bạn, gây ra cảm giác bồn chồn, lo lắng hoặc trầm cảm. Một số phụ nữ có thể không có triệu chứng hoặc gặp ít triệu chứng (không cảm nhận bất kỳ triệu chứng nào của lạc nội mạc tử cung), và họ có thể không nhận ra vấn đề này cho đến khi cố gắng thụ thai. Tuy nhiên, nhiều triệu chứng khác của lạc nội mạc tử cung cũng có thể xuất hiện trong nhiều bệnh khác về hệ thống sinh sản, gây khó khăn trong việc chẩn đoán và điều trị
Nguyên nhân gây ra lạc nội mạc tử cung?
Hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa biết chính xác nguyên nhân gây ra lạc nội mạc tử cung, và điều này là một phần lý do tại sao không có phương pháp chữa trị cụ thể cho tình trạng này. Đồng thời,cũng gây ra khó khăn trong việc ngăn ngừa sự phát triển của lạc nội mạc tử cung từ đầu. Vì lý do này, phương pháp điều trị thường tập trung vào việc giảm các triệu chứng, chẳng hạn như sử dụng sản phẩm giảm đau và các phương pháp điều trị liên quan đến hỗ trợ sinh sản. Một số nguyên nhân giả định gây lạc nội mạc tử cung đã được đề xuất bao gồm:
- Yếu tố di truyền: Các nghiên cứu cho thấy bạn có nguy cơ cao hơn bị lạc nội mạc tử cung nếu mẹ, chị gái hoặc con gái của bạn cũng mắc bệnh này.
- Suy giảm của hệ thống miễn dịch: Điều này làm giảm khả năng bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng và bệnh tật.
- Lan truyền các tế bào nội mạc tử cung qua hệ thống bạch huyết hoặc dòng máu.
Tuy nhiên, những lý thuyết này vẫn chưa được chứng minh chính xác. Đến nay, chúng ta vẫn chưa rõ nguyên nhân chính gây ra lạc nội mạc tử cung, và có thể là do nhiều yếu tố đóng vai trò chính.
Cách điều trị lạc nội mạc tử cung
Hiện chưa có phương pháp điều trị lâu dài cho lạc nội mạc tử cung. Tuy nhiên, các bác sĩ có thể áp dụng một số phương pháp điều trị để kiểm soát các triệu chứng tình trạng này. Việc lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi và triệu chứng của bệnh nhân, cũng như mong muốn về việc sinh con. Phương pháp điều trị không phẫu thuật Các phương pháp điều trị phổ biến nhất cho lạc nội mạc tử cung mà không đòi hỏi phẫu thuật là sử dụng liệu pháp hormone và kiểm soát cơn đau. Mô lạc nội mạc tử cung phản ứng với hormone tương tự như mô nội mạc tử cung bên trong tử cung. Thay đổi nồng độ hormone trong chu kỳ kinh nguyệt có thể làm tăng phản ứng đau liên quan đến lạc nội mạc tử cung. Các phương pháp điều trị bao gồm sử dụng liệu pháp hormone để thay đổi nồng độ hormone hoặc ngăn cản cơ thể sản xuất một số hormone cụ thể. Tuy nhiên, liệu pháp hormone có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai, nên nó không phù hợp với tất cả mọi phụ nữ
Liệu pháp hormone có thể được thực hiện thông qua việc sử dụng sản phẩm uống, tiêm hoặc xịt mũi. Các phương pháp phổ biến nhất bao gồm:
- Sản phẩm tránh thai đường uống: Các sản phẩm này giúp kiểm soát nội tiết tố.
- Progestin để ngừng chu kỳ kinh nguyệt và phát triển mô nội mạc tử cung.
- Chất đối kháng hormone giải phóng gonadotropin: Giúp hạn chế hormone buồng trứng.
- Chất chủ vận hormone giải phóng gonadotropin: Giúp ngăn chặn hormone buồng trứng.
- giảm đau: Các sản phẩm này bao gồm sản phẩm chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen, có thể hữu ích trong việc kiểm soát cơn đau lạc nội mạc tử cung. Bác sĩ cũng có thể xem xét việc kê đơn giảm đau mạnh hơn cho trường hợp cơn đau nặng hơn nhưu tramadol…
Nội soi và phẫu thuật nội soi cho lạc nội mạc tử cung Trong trường hợp bạn bị lạc nội mạc tử cung nặng, cơn đau không thuyên giảm sau khi áp dụng các phương pháp điều trị khác hoặc khi bệnh nhân đang cố gắng thụ thai, phẫu thuật có thể là lựa chọn. Phẫu thuật nội soi là phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất được sử dụng để điều trị lạc nội mạc tử cung.
Trong thủ thuật điều trị này, bác sĩ thực hiện một số vết cắt nhỏ trên bụng của bệnh nhân. Thông qua một vết cắt, một ống mỏng chứa đèn và máy ảnh được đưa vào. Các vết cắt khác sẽ được sử dụng để chèn các dụng cụ nhỏ. Các dụng cụ này có thể được sử dụng để cắt bỏ mô nội mạc tử cung hoặc sử dụng nhiệt độ cao để phá hủy mô mà không cần phải cắt bỏ. Phẫu thuật nội soi thường có thời gian phục hồi ngắn hơn và gây tổn thương nhỏ hơn so với phẫu thuật mổ mở Cắt bỏ tử cung và buồng trứng Cắt bỏ tử cung là một phương pháp phẫu thuật để loại bỏ hoàn toàn tử cung. Các bác sĩ có thể đề xuất phương pháp này là một lựa chọn điều trị lạc nội mạc tử cung. Bác sĩ cũng có thể đề nghị cắt bỏ buồng trứng (phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng) có hoặc không kết hợp với cắt bỏ tử cung. Điều này sẽ ngăn chặn hormone và là phương pháp điều trị dứt điểm cho bệnh lạc nội mạc tử cung, nhưng nó cũng đồng nghĩa với việc bước vào thời kỳ mãn kinh.
Cắt bỏ buồng trứng sẽ làm giảm đáng kể nồng độ hormone estrogen và làm chậm hoặc ngừng phát triển mô nội mạc tử cung. Tuy nhiên, nó cũng đi kèm với những rủi ro và tác dụng phụ của thời kỳ mãn kinh, bao gồm bốc hỏa, loãng xương, bệnh tim, giảm ham muốn tình dục, vấn đề về trí nhớ và trầm cảm hoặc lo lắng. Quyết định tiến hành phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng là sự cân nhắc giữa bệnh nhân và bác sĩ dựa trên từng trường hợp cụ thể Sau khi cắt bỏ tử cung, bệnh nhân sẽ không còn tử cung và không thể mang thai. Nếu bệnh nhân muốn có con, họ nên thảo luận với bác sĩ về các phương pháp điều trị khác. Tuy nhiên, Những phụ nữ đã cắt bỏ buồng trứng nhưng vẫn còn tử cung có thể sử dụng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để mang thai. Bác sĩ có thể thu thập trứng từ buồng trứng của bệnh nhân trước phẫu thuật và bảo quản chúng để thụ tinh và cấy vào tử cung sau này, hoặc có thể sử dụng trứng hiến tặng từ người khác.
